Merkezin direktörü Dr. Zev Williams’ın liderliğinde geliştirilen sistem, tespit edilebilir sperm bulunmaması anlamına gelen azoospermiye çözüm getirmeyi amaçlıyor. ABD’de erkek kaynaklı kısırlık, toplam kısırlık vakalarının yaklaşık %40’ını oluşturuyor ve bunların %10’u azoospermi kaynaklı. Bu vakalarda, donör spermi dışında uygulanabilecek etkili bir tedavi yöntemi şimdiye dek mevcut değildi.
Williams ve ekibi, beş yıl süren bir çalışmayla STAR (Sperm İzleme ve Kurtarma) adını verdikleri sistemi geliştirdi. Mikroakışkan çip teknolojisi ile yapay zekayı birleştiren bu sistem, semen örneğindeki nadir sperm hücrelerini tespit edip izole edebiliyor.
Plastik bir tüpten geçirilen örnek, milyonlarca görüntüye ayrılıyor ve sistem saatte sekiz milyon görseli tarayarak spermi seçiyor. Tespit edilen sperm hücreleri daha sonra saklanabiliyor, dondurulabiliyor ya da yumurtayı döllemek üzere kullanılabiliyor. TIME’ın aktardığına göre, STAR teknolojisi astrofizik alanındaki yapay zeka uygulamalarından ilham alıyor. Williams, milyarlarca yıldız arasında yeni doğmuş bir yıldızın tespit edilmesine benzer şekilde, “binlerce samanlıkta gizli bir iğneyi” aradıklarını söylüyor. Sistemin başarısı, embriyologların iki gün boyunca sperm bulamadığı örneklerde, bir saat içinde 44 sperm tespit etmesiyle gözlemlendi.
Yeni yöntem ilk kez Mart 2025’te başarıyla uygulandı. Yaklaşık 19 yıldır hamile kalmaya çalışan ve takma adla Rosie olarak anılan 38 yaşındaki kadın, eşiyle birlikte bu teknolojiden faydalanan ilk çift oldu. Ortodoks Yahudi inançları çerçevesinde 15 başarısız IVF döngüsü geçiren çift, zamanla spermin manuel olarak ayıklanması, yurt dışından uzman desteği ve çeşitli kimyasal yöntemleri de araştırmıştı.
Rosie, TIME’a verdiği demeçte STAR'dan önce "başka çarelerinin kalmadığını" belirtti. Yapay zekanın kimyasal içermeyen ve daha doğal bir yöntem sunması, çiftin kararı üzerinde belirleyici oldu. STAR ile yapılan IVF döngüsü, çiftin önceki deneyimlerinden farklı bir uygulama içermedi. Rosie, "Bu kadar çok hayal kırıklığından sonra umutlarımızı minimumda tutuyorduk" dedi.
Mart ayında alınan örnek, STAR’dan geçirildikten sonra başarılı bir döllenme sağlandı. İki saat içinde Rosie’nin yumurtaları döllendi ve birkaç gün sonra embriyo transferi gerçekleştirildi. Dört aylık hamile olan Rosie, rutin gebelik takibi altında ve tüm bulgular sağlıklı bir sürece işaret ediyor.
Dr. Williams, azoosperminin yapay zekayla çözülmesi muhtemel kısırlık problemlerinden sadece biri olduğunu vurguluyor. TIME’a konuşan Williams, “Bugün farkında olmadığımız sorunlar var. Yapay zeka, bu bilinmeyenleri görmemize yardımcı oluyor. Hayalimiz, çocuk sahibi olamaz denilenlerin sağlıklı çocuk sahibi olabilmesini sağlamak” diyor.
